Ik kras een kruis in de houten wand van mijn boerderij, in mijn schuur. Eenvoudig, zonder rondingen, want ik kan niet schrijven.
Maar, mijn buurman kan ook een kruis op zijn wanden krassen dus mijn ingekerfde kruis moet een herkenbaar, eigen kruis zijn.
Dus trek ik nog een aantal lijnen van boven naar beneden, zet daar weer een streepje doorheen. En ik herhaal het teken wat daardoor ontstaat op precies dezelfde wijze op al mijn bezittingen, laat het door mijn vrouw en dochters inweven in de huisgemaakte stoffen, ik smeed het tot een brandijzer en merk daarmee mijn vee.
-Het zijn persoonlijke herkenningstekens.
-Makkelijk herkenbaar en gestileerd.
Hanepoten
Huismerken vormen een alternatief voor een familiewapen. Huismerken blijven net zo als familiewapens door vererving behouden voor een geslacht. Alleen de oudste zoon erft het merk en de boerderij of het woonhuis. De erfgenamen zonder erfrecht voeren daarom een variatie van het huismerk. Die merken worden door toevoeging van streepjes, vormen en monogrammen steeds ingewikkelder.
Een van de basisvormen van het huismerk lijkt op een kippen- of hanenpoot (Hühnefuss). Dat werpt een heel ander licht op de uitdrukking; ‘hij schrijft met hanepoten’. Een eufemisme voor: hij kan niet schrijven.
Huismerken lijken gebaseerd op Runentekens van Noord Germaanse stammen. Dat is ten dele waar, het zijn eenvoudige stileringen van alledaagse voorwerpen in vaak geometrische vormen.
Zoals o.a. een dakspar, een vlegel, duimstok, haspel, hoefijzer, mesthoop, pijl, molenrad, vork, winkelhaak en de zandloper. De vormentaal van de huismerken is beïnvloed door het Etruskische schrift, Runen, Christelijke symbolen en door monogrammen samengesteld uit Romeinse kapitalen (Capitalis Monumentalis).
Vaak wordt het huismerk gedomineerd door een cijfer 4, soms gespiegeld afgebeeld.
Historici meenden dat dit een primitieve afleiding is van het Christusmonogram. De samenvoeging van de X en P, de Chi-Rho. De eerste letters van de Griekse naam voor Christus. Maar door onderzoek van de Berlijnse hoogleraar Dr. G.C. Homeyer, in 1870, is het duidelijk dat dit teken een Mercuriusstaf betreft. De Caduceus. Daaruit valt te concluderen dat dit merkteken waarschijnlijk door families van handelaren werd gevoerd. Eén van de eerste afbeeldingen van de Mercuriusstaf werd op een zerk uit 1290 in Lübeck afgebeeld.
Door het ontbreken van regels bij het bedenken en uitvoeren van huismerken, werd in later eeuwen het Christusteken verward met de Mercuriusstaf en opgenomen in de vormentaal. Daarnaast werden er monogrammen aan toegevoegd. Kortom, er werd vrolijk aangerommeld met allerlei tekens, letters en cijfers.
Het huismerk ontstond -met grote waarschijnlijkheid- uit het handmerk. Sinds de tijd van Koning Clovis (Lex Salica, ca. 500) en Karel de Grote moesten akten eigenhandig ondertekend worden met een persoonlijk handmerk. Het handmerk had rechtskracht en bleef op veel plaatsen in Europa tot het einde van de 18e eeuw in gebruik.
De hand- en huismerken werden ook toegepast door steenhouwers, timmerlieden en loodgieters, als een signatuur op het door hen afgeleverde werk.
Hand- en huismerken handhaafden zich vooral in redelijk autonome gebieden zoals in Ditmarschen, in het Noordduitse Sleeswijk Holstein. Tot de 16e eeuw een zelfstandige boerenrepubliek.
En heel verbazingwekkend ook in Nederlandse steden zoals Blokzijl, Zwolle en Deventer. Maar ook in Leiden en Scheveningen. Er is onderzoek gedaan naar het gebruik van Scheveningse handmerken in allerlei notariële akten in de 18 en 19e eeuw. Meer dan 500 handmerken werden geïdentificeerd. In de oude kerk van Scheveningen vond men op de vloer van grafzerken veel ingehakte huismerken.
Op Nederlandse zerken valt ook de toenemende welstand van de boeren en handelaars te zien. In de 16e en 17e eeuw trouwden zij met vertegenwoordigers van de verarmende adel. Dat leidde tot afbeeldingen van familiewapens met huismerken als onderdeel van dat wapen.
Ironisch: in de Franse tijd werd in het kader van de vrijheid, gelijkheid en broederschap in veel kerken alle familiewapens van de zerken gehakt. Maar de huismerken op diezelfde zerken, tekens van eenvoudige afkomst, werden vaak ongemoeid gelaten.
Meer lezen, tevens mijn bronnen:
-Symbolenwijzer, KF Treebus, University Press Amsterdam 2007
-Merken bij de vleet: De verzameling Scheveningse handmerken door N Noordervliet-Jol 1992
-Het raadsel der huismerken; proeve van verklaring van huismerken, meestertekens, grafmerken etc. HWMJ Kits Nieuwenkamp, 1955
-Haus- und Hofmarken, Dr. GC Homeyer, Berlin 1870
-Wat zeggen zij ons? Onze huis- en graftekens zijn 10.000 jaar oud. JF Overwijn 1940.
Een tendentieus werk als onderbouwing van de Nationaal socialistische sibbekunde met ‘vertalingen’ van de merken in religieuze termen.
-Hand- en huismerken, Wikipedia
Hieronder een diaserie gemaakt in de kerken van Blokzijl, Zwolle, Deventer, Leiden en Delft.
Zwitserse antimaterie fabriek slechts bewaakt door schapen
Foto's: Jos Tigges©
Dit landelijke beeld met grazende schaapjes doet niet vermoeden dat in de hal op de achtergrond wetenschap wordt beoefend op het snijvlak van science fiction.
De populaire schrijver Dan Brown suggereert in zijn bestseller Angels and Demons, in Nederlandse vertaling ‘Het Bernini Mysterie’ en de daarop gebaseerde film, dat in het Cern complex in Geneve naast onderzoek naar het Higgs Boson ook antimaterie wordt geproduceerd. Eén gestolen druppel van dat goedje zou volgens het verhaal genoeg zijn om het hele Vaticaan in één maal weg te vagen.
Spannend leesvoer maar ver verwijderd van de realiteit. Dat dacht ik. Want tijdens een recent bezoek aan het zwaar beveiligde instituut met de grootte van een kleine stad, sta ik plots voor een hal met het onheilspellende opschrift ‘Antimatter Factory’.
Ik vraag mij af of het boek van Dan Brown dan tóch klopt, of dat het bord een ludieke uiting is van wetenschappers. Die voortborduren op de door het boek toegenomen belangstelling naar het -door veel mysterie omgeven- begrip antimaterie.
Beide veronderstellingen zijn waar. Zij experimenteren daar in Geneve met antimaterie, én het is inderdaad een ’tongue in cheek’ grap van de wetenschappers en hun voorlichters. Maar de productie van antimaterie is heel iets anders dan het produceren van één druppel van dat goedje. Volgens een persbericht van Cern zou het een een tijdrovende en onbetaalbare zaak zijn, ik citeer uit het persbericht:
"Small, very small quantities
Even if CERN used its accelerators only for making antimatter, it could produce no more than about 1 billionth of a gram per year. To make 1 g of antimatter - the amount made by Vetra in the movie - would therefore take about 1 billion years.The total amount of antimatter produced in CERN’s history is less than 10 nanograms - containing only enough energy to power a 60 W light bulb for 4 hours.
The cost of antimatter
The efficiency of antimatter production and storage is very low. About 1 billion times more energy is required to make antimatter than is finally contained in its mass. Using E = mc2, we find that 1 gram of antimatter contains:
0.001 kg x (300,000,000 m/s)2 = 90,000 GJ = 25 million kWh
Taking into account the low production efficiency, it would need 25 million billion kWh to make one single gram! Even at a discount price for electric power, this would cost more than a million billion Euros!"
Flauwe kul dus, wel heeft Dan Brown een zéér spannend verhaal uit zijn duim gezogen. Gezien de verkochte oplage van het boek hebben critici ongelijk. Wat is waar? Een recent verhaal in de Volkskrant licht een tipje op van de sluier. En geeft een kijk in het binnenste van die Antimatter Factory. Opwindende wetenschap omringd door schapen. Of zijn het, om in de sfeer van science fiction te blijven, gemuteerde wolven in schaapskleren?
Lees dit artikel uit de Volkskrant, De antifabriek Waar zelfs vallen vreemd is, via Blendle:
(Plak de onderstaande regels in uw browser)
https://blendle.com/i/de-volkskrant/de-antifabriek-waar-zelfs-vallen-vreemd-is/bnl-vkn-20170916-8651417?campaign=social-share&source=blendle&content=blendletrending-ios&sharer=eyJpdGVtX2lkIjoiYm5sLXZrbi0yMDE3MDkxNi04NjUxNDE3IiwidmVyc2lvbiI6IjEiLCJ1aWQiOiJqb3NsZWVzdm9lciJ9